از ۲۷ تا ۲۹ ژانویه سال ۲۰۲۰ برابر با ۷ تا ۹ دی ماه ۱۳۹۸ به همت دپارتمان زبان فارسی و اردوی دانشگاه لکنهو سمینار سه روزه خدمات نواب و پادشاهان اوده (لکنهو) در دانشگاه لکنهو برگزار شد. در جلسه افتتاحیه این همایش که در آن بیش از هفتاد تن از استادان و پژوهشگران سراسر هند مقاله ارائه داده بودند به نمایندگی از ایران و خانه فرهنگ ایران در دهلی نو نیز آقای دکتر علی رضا قزوه شرکت داشتند و پیرامون نقش علمای شیعه در موفقیت‌های نواب اوده برای حضار سخنرانی کردند.
در جلسه افتتاحیه این همایش بزرگ، روحانی برجسته شیعه هند آقای کلب جواد رضوی و پروفسور مانوج دیگزیت و پروفسور آنیل شرما و پروفسور محمد مزمل و دکتر ارشد علی جعفری و پروفسور فاطمه بلقیس حسینی و پروفسور علیم اشرف خان و دکتر سید حسن رضوی نیز در باره جنبه های مختلف خدمات نواب اوده و خدمات آنها به زبان های عربی و فارسی و اردو سخن گفتند. عمده سخنرانی ها به زبان های مختلف اردو و فارسی و انگلیسی بود.
در این همایش از رییس دانشگاه تا روسای دپارتمان های مختلف و نیز استادان برجسته ای از هند سخنرانی خود را در قالب هفتاد مقاله در سه روز ارائه کردند.
آقای دکتر قزوه در بخشی از سخنان خود گفت: ۱۲ تن از نوابان اوده که ۱۳۰ سال بر سرزمین اوده و لکنهو و فیض آباد و الله آباد و ... حکمرانی کردند اولین حکومت شیعه در هند نبودند، بلکه در دوره آغازین حکومت مغول در هند سلسله شیعیان چکان را داریم که با هشت پادشاه به مدت ۳۳ سال در کشمیر حکمرانی کردند و اکبر گورکانی این سلسله را با دسیسه برخی از علمای تندروی کشمیر منقرض کرد. شاید اگر سلسله نواب اوده هم در آغاز شکل گیری دوره مغول و در اوج قدرت اکبر تا شاه جهان شکل می گرفت وضعی شبیه سلسله چکان پیدا می کرد و بسیاری از متعصبان آن را برنمی تافتند. اما این دولت شیعی که موسس آن محمد امین موسوی - برهان الملک- مشهور به آصف خان نیشابوری است اولا در دوران پس از اورنگ زیب و در اوج درگیری های جادشاه فرخ سیر و حسینعلی خان سید برادران مشهور به حسینعلی شاه نشان و دعواهای محمدشاه و سید برادران شکل می گیرد و نقش آصف خان در تثبیت قدرت محمدشاه گورکانی و قلع و قمع سید برادران بسیار قابل اعتناست و در اصل حکومت لکنهو پاداش زحمات و جان فشانی‌ها و رشادت‌های آصف‌خان است و در ماجرای حمله نادر به هند نیز باز نقش آصف‌خان بسیار برجسته است و در جنگ کرنال سعادت‌خان بسیار رشادت‌ها از خود نشان می‌دهد و از ناحیه پا هم زخمی می شود و یک روز قبل از تاجگذاری نادر در دهلی آصف‌خان فوت می‌کند. در باره احوال شخصیه و زندگانی او برخی منابع بخصوص منابع غربی با نظرداشت سیادت ایشان و ایرانی بودن وی دچار تحریفاتی شده‌اند. با این وجود از خلال همین نوشته‌ها و بخصوص از ناحیه تذکره‌های ادبی عهد ایشان می‌توان به بخشی از شخصیت فرهنگی و ادبی وی پی برد . وی در کنار وزارت و امارت و سیاسی‌گری، شاعر بود و امین تخلص می کرد و ادیب مشهور و دوست دیرین حزین لاهیجی - واله داغستانی- در مدت اقامت خود در دهلی در خانه وی ساکن بود و حزین لاهیجی نیز با وی رفاقت و دوستی نزدیک داشت. نکته قابل تامل در مورد سلسله اوده، نقش علمای بزرگ و حکیمان است که در کنار پادشاهان سلسله اوده همیشه وجود داشته و بخصوص چهره هایی چون سیدالعلماء و سلطان العلماء و آیت الله سید دلدارعلی و مفتی‌محمدعباس شوشتری و آیت‌الله نجم‌الحسن و از همه مهم‌تر نقش میرحامدحسین هندی صاحب عبقات‌الانوار را باید یادآور شد که در اصل خط فکری و حکمت سلسله اوده را اینان تعیین و تثبیت می کردند. در همین دوران و در همین سرزمین اوده شخصیت بزرگی در شعر و نقد ادبی آن روز به نام سراج الدین خان‌آرزو ادیب بزرگ هند ظهور می‌کند و بعدها شاعران بزرگی چون دبیر و میرانیس به عنوان بزرگترین مرثیه‌سرایان هند ظهور می‌کنند.
حتی تحت تاثیر این فضای ارزشمند فرهنگی و نقش سازنده علمای بزرگ شیعه است که شاه عالم ثانی آخرین پادشاه تیموری هند در سال ۱۲۷۰ ق اعلام تشیع می کند و در نامه‌ای به ناصرالدین شاه می نویسد که او شیعه شده است و از پادشاه ایران در برابر دفع فتنه انگلیسی ها کمک می‌خواهد. در همین فضای فرهنگی اوده است که منشی‌نولکشور ناشر بزرگ هندی آنقدر توفیقات دارد در نشر و ترجمه آثار اسلامی و فرهنگی ایرانی و هندی و آن قدر آوازه اش در جهان می پیچد که ناصرالدین شاه اعلام می کند اگر من روزی به هند بیایم یکی از دلایل آمدن من دیدن منشی نولکشور هندو خواهد بود.
در این سمینار جناب کلب جواد روحانی شهیر شیعه هند نیز در باره خدمات پادشاهان اوده و ساخت بناهای شیعی و کمک به عتبات عالیات و ساختن بناهای متبرک شیعه سخن گفت.
همچنین آقای قزوه در سفر خود به لکنهو با رییس دپارتمان زبان فارسی و رییس دپارتمان زبان سانسکریت این دانشگاه و استادان آن نیز دیدار کرد و در خصوص ضرورت تدریس متقابل فارسی و سانسکریت در هر دو دپارتمان تاکید کرد.
نظر شما